Sjoemelende ‘non’ laat haar slachtoffers in wanhoop achter

Bron: AD

Chileense slachtoffers van kinderroof en illegale adopties zijn de wanhoop nabij. Dossiers zijn spoorloos of incompleet, en nu stopt Chili ook nog met het strafrechtelijk onderzoek naar een van de hoofdverdachten: de Nederlandse Truus Kuijpers.

Ruim een jaar nadat Alejandro Quezada en Mirjam Hunze via deze krant de Chileense adoptiemisstanden rond Truus Kuijpers ont- hulden, is er veel gebeurd met nog weinig resultaat. Kuijpers overleed, dozen met documenten werden veiliggesteld, maar het is onbekend of Kuijpers afstammingsgegevens van álle geadopteerden heeft bewaard of deels vernietigd heeft, nadat ze verdachte werd in een Chileens strafrechtelijk onderzoek.

Kuijpers runde tijdens de dictatuur van Pinochet kindertehuis Las Palmas in Santiago. In die periode zijn zo’n 20.000 kinderen gestolen uit ziekenhuizen en kindertehuizen en ter adoptie afgestaan. Van de tweehonderd Chileense geadopteerden in Nederland kwam de helft via Las Palmas.

Kuijpers presenteerde zich ten onrechte als non, stuurde kinderen zonder medeweten van de moeders naar Nederland, vervalste adoptiedocumenten en koppelde geadopteerden aan verkeerde biologische families. Kuijpers ontkende alle beschuldigingen, evenals haar zus Miep Bastiaanse, met wie ze de adopties regelde. Bastiaanse is nog in leven.

Kuijpers weigerde afstammingsgegevens te delen. Kort voor haar dood zei ze dat ze bezig was dossiers door de papierversnipperaar te halen. Toen ze anderhalve maand later overleed, eisten Alejandro Quezada en Mirjam Hunze dat het archief van het kindertehuis en alle adoptiedossiers veiliggesteld zouden worden.

Na bemiddeling van het landelijk expertisecentrum Inea hebben de erven van Kuijpers vrijwillig documenten afgestaan. Die zijn overgedragen aan het centrum voor afstammingsvragen Fiom. Dat is nu bezig met de inventarisatie en vertaling van de papieren, waaronder foto’s, geboorteaktes, namen- en adressenlijsten en rechtbankdocumenten. Via sociale media en de sites van Fiom en Inea hoopt het centrum dit voorjaar bekend te maken hoe geadopteerden inzage kunnen krijgen.

Die zijn er niet gerust op. Fiom mag alleen documenten beheren die betrekking hebben op afstammingsgegevens. De Chilenen willen dat ook algemene stukken over kindertehuis Las Palmas bewaard blijven. Ook zijn ze bang dat de erven mogelijke bewijzen voor misstanden of andere relevante informatie over Las Palmas weggooien.

Medeplichtig

Niemand houdt toezicht op wat de erven selecteren. Dat is niet conform de afspraak, vindt Mirjam Hunze van de nieuwe stichting Chilean Adoptees. ,,Haar zus is medeplichtig. Waarom krijgen ze zo veel speelruimte om spullen te schiften en te scheiden? Als bij Fiom niet van alle geadopteerden gegevens liggen, zijn er dossiers vernietigd.’’

Geadopteerde Evelyn Kiens wil dat er meer druk wordt uitgeoefend op de erven om alles over te dragen. ,,Ze hebben nu alle tijd om dingen te filteren. Wie zijn zij om te bepalen wat wel of niet belangrijk is voor ons?’’

De erven verwijzen naar Inea. Het expertisecentrum en Fiom zeggen dat de erven alleen verplicht zijn informatie over afstammingsgegevens over te dragen. Ze gaan ervan uit dat dat ‘te goeder trouw’ gebeurt.

De zoektocht van Chilenen bij andere instanties verloopt ook moeizaam. Dossiers blijken spoorloos, incompleet en beperkt toegankelijk en de wachttijd voor inzage is soms lang. De Centrale Autoriteit heeft onrechtmatig duizenden adoptiedossiers vernietigd. Wereldkinderen, waarvoor Kuijpers vanaf medio jaren 70 adoptiekinderen regelde, zegt slechts dertien Chileense dossiers te hebben. De Chilenen krijgen alleen inzage in het kindgedeelte, maar niet in het oudergedeelte waarin informatie over de adoptie zit. Dat laatste mag alleen met toestemming van de adoptieouders.

,,Alles gaat stroperig’’, zegt Anita de Witte. ,,In mijn dossier van Wereldkinderen zaten kopietjes van foto’s van mij, maar niet de originelen. Ook zaten er documenten van andere geadopteerden tussen. Het roept meer vragen op dan dat het antwoorden geeft.’’

Angélica Korving kreeg haar dossier van de Raad voor de Kinderbescherming. ,,Het is een rommeltje en niet compleet. Onder de afstandsverklaring stond geen handtekening van mijn moeder.’’

Volgens Quezada moet uit de dossiers ook informatie voor een strafrechtelijk onderzoek worden overgedragen. Nu het onderzoek in Chili is gestopt, willen de Chilenen dat Nederland in actie komt. Dat is conform een verklaring van de Verenigde Naties, die lidstaten oproept onderzoek te doen naar illegale adopties, de verantwoordelijken te straffen en slachtoffers te ondersteunen in de zoektocht naar de waarheid.

Quezada: ,,Het gaat mij er niet om dat Bastiaanse in Chili voor de rechter verschijnt of achter de tralies komt. Dat in het verleden fouten zijn gemaakt, weten we nu wel. Nu moet Nederland de verantwoordelijkheid nemen, zodat wij volledige informatie krijgen.’’